Thông thường, người ta nhận biết gỗ bằng lăng qua mùi thơm nhẹ đặc trưng. Bên cạnh đó cũng có thể phân biệt bằng màu sắc bên ngoài của chúng.
Gỗ bằng lăng là gì
Cây bằng lăng hay còn gọi là bằng lăng tím, với tên khoa học là Lagerstroemia speciosa. Cây bằng lăng thuộc chi Tử vi và gỗ của loài cây này thuộc nhóm I và III trong bảng phân loại gỗ.
Cây gỗ bằng lăng có nguồn gốc từ Ấn Độ, thuộc nhóm cây thân gỗ, có chiều cao từ 10 -15m, vỏ cây có màu đen nâu đặc trưng. Tán bằng lăng rậm rạp, lá bằng lăng dài tới 20cm, mặt lá nhẵn, cho người ta cảm giác khô cứng.
Hoa bằng lăng mọc thành chùm mang màu hồng tím nhạt. Cây bằng lăng đóng vai trò quan trọng trong xây dựng cảnh quan các tuyến phố đô thị, tạo bóng mát và khiến bầu không khí trở nên trong lành hơn.
Đặc điểm của gỗ bằng lăng
Bằng lăng được xếp vào nhóm I và III theo bảng phân loại các nhóm gỗ của Việt Nam, là loại cây có khá nhiều giống khác nhau. Cụ thể có thể nhắc tới như: Gỗ bằng lăng cườm, còn có thể gọi là bằng lăng ổi. Chúng thuộc nhóm 1 những loại gỗ quý hiếm. Đặc trưng của giống này là những sóng vân gỗ cùng thớ gỗ được hình thành khá đẹp và bắt mắt. Đặc biệt vì sự quý hiếm của nó sẽ đi kèm với giá thành cao. Hay có thể nhắc đến giống bằng lăng tía, còn gọi bằng lăng tím, gỗ bằng lăng chun hay bằng lăng nước. Chúng là những giống bằng lăng thuộc nhóm 3.
Cây bằng lăng tự nhiên thường được trồng ở hầu hết các tỉnh, thành phố cũng như các thị xã của Việt Nam. Đặc biệt phân bố nhiều ở các tỉnh Bắc Trung Bộ, như: Thừa Thiên Huế, Quảng Bình, Quảng Trị, Tây Nguyên, Kon Tum… Ở những tỉnh thành này cũng có trồng một số loại gỗ quý hiếm, như pơ mu, trai đỏ, long não, xá xị.
Thân bằng lăng có dáng khá đẹp, vỏ thân xù xì mang màu nâu đen đặc trưng. Thịt thân gỗ và tâm gỗ mang màu vàng nhạt, mùi thơm nhẹ. Thân của chúng cũng ít khi mọc thẳng đứng.
Cành tán bằng lăng rậm rạp, cành gần như sẽ nằm ngang để ôm trọn nhiều tầng tán cây. Thông thường người ta dùng gỗ bằng lăng để chế tác các sản phẩm nội thất trang trí tự nhiên. Cũng có thể sử dụng để đóng thuyền, nội thất tàu thuyền… Vân gỗ tự nhiên của nó cũng đẹp hơn các loại cây thông dụng như gỗ thông, hay gỗ Melamine công nghiệp.
Ứng dụng gỗ bằng lăng
Gỗ bằng lăng khi được sử dụng làm nội thất mang màu vàng nhạt tự nhiên sẽ khiến cho không gian của gia đình trở nên tươi mới, sinh động, không khí thoải mái, thoáng đãng.
Bên cạnh đó, người ta cũng dùng gỗ của loài cây này để làm sàn gỗ gia đình. Chúng mang độ dẻo dai tương đối, không hề khô cứng, chính vì thế hạn chế tối đa được sự rạn nứt, biến dạng hay cong vênh.
Cây bằng lăng có giá trị kinh tế, khoa học cao. Người ta coi bằng lăng là một thứ cây bản địa. Không chỉ là một loài cây cảnh đẹp, cây cho bóng mát quý hiếm mà bằng lăng còn có khả năng thích nghi tốt với điều kiện thời tiết khắc nghiệt, khả năng chống chọi thiên nhiên tốt.
Người ta đánh giá bằng lăng là loài cây thân gỗ dẻo dai, rất phù hợp với cảnh quan thành phố hay những khu đô thị,… Những cây bằng lăng nhóm III có thể được triển khai rộng rãi. Tuy nhiên, những cây bằng lăng nhóm I quý hiếm nên được bảo tồn nghiêm ngặt.
Ngoài ra, bằng lăng cũng có giá trị lớn về mặt y học. Có thể kể đến như việc lá bằng lăng còn có thể hỗ trợ điều trị bệnh tiểu đường, hay có tác dụng chữa bệnh béo phì, các bệnh về đường tiết niệu hay bệnh gout…
Không những thế, hạt của chúng còn có tác dụng điều trị an thần, hỗ trợ chứng mất ngủ. Quả bằng lăng dùng để đắp ngoài da khắc phục những tổn thương vùng niêm mạc miệng. Đặc biệt, vỏ bằng lăng có tác dụng lành tính như thuốc nhuận tràng tự nhiên, cải thiện tình trạng táo bón, khó đi ngoài. Một số loài cây khác hạt của chúng cũng có giá trị dinh dưỡng cao, như óc chó chẳng hạn.
Cách nhận biết gỗ bằng lăng
Qua mùi hương
Bằng lăng có mùi thơm đặc trưng từ hoa. Hoa bằng lăng chứa tinh dầu nên có mùi thơm dịu, nhẹ,.Người ta còn tinh chế dầu hoa bằng lăng thành nước hoa. Gỗ bằng lăng cũng mang một mùi thơm dịu đặc biệt từ tinh dầu vỏ thân gỗ. Đây là một trong những đặc tính nổi bật nhất người ta dùng để phân loại gỗ và nhận biết chúng.
Qua hình dáng, màu sắc bề ngoài
Cây bằng lăng có lá màu xanh lục, dài từ 8 – 15cm, rộng từ 3 – 7cm, lá cây sẽ rụng theo mùa. Hoa bằng lăng có màu tím, hồng tím nhạt, chúng sẽ mọc thành từng chùm dài 20 – 40cm. Hoa của chúng thường nở rộ vào giữa hè. Hoa bằng lăng có 6 cánh, mỗi cánh hoa dài 2 đến 3,5cm. Quả bằng lăng thường có màu tím nhạt pha chút màu xanh lục, quả bằng lăng mềm, cho đến mùa lá rụng. Quả già khô sẽ có đường kính 1,5 – 2cm.
