Chất lượng bê tông ảnh hưởng cực lớn đến chất lượng công trình. Do đó, trong quá trình đổ, thợ thi công cần tuân thủ những tiêu chuẩn, quy trình đổ cột bê tông để tránh sai sót có thể làm xô lệch, nứt vỡ.
1. Nguyên tắc đổ bê tông tiêu chuẩn
1.1 Trước khi đổ
a, Kiểm tra cốt thép, cốp pha
Cốt thép đạt được những tiêu chí về vị trí, số lượng, chủng loại, mối nối, chiều dài, thép được buộc theo thiết kế, không bị rỉ và đã được đánh sạch.
Cốp pha cần phải đảm bảo yêu cầu về kỹ thuật: Vị trí đặt cốp, độ chắc chắn, tính chống mất nước, đầm bê tông, cụ thể:
- Cốp pha dầm: Cốp thẳng, không cong vênh, cao độ đáy dầm đạt tiêu chuẩn
- Cốp pha cột: Chân cốp đúng vị trí, tránh xô lệch khi đổ bê tông. Cột cốp pha có neo chống để không bị phình hay nghiêng.
- Cốp pha sàn: Độ võng, cao độ đáy sàn ở nhiều vị trí theo tiêu chuẩn
b, Quá trình chuẩn bị
Tính toán số lượng nhân lực, máy móc cùng các thiết bị nhằm đảm bảo cho quá trình đổ cột bê tông.
- Tính toán chính xác thời gian đổ bê tông tươi
- Tính toán phương án về mặt bằng thi công
- Đảm bảo sự an toàn trong khi thi công
- Chuẩn bị dọn dẹp, dội nước để làm sạch cốp pha
- Kiểm tra khuôn đúc theo tiêu chuẩn kích thước, hình dáng và thời gian sử dụng.
- Kiểm tra giàn giáo, sàn thao tác, cốt thép, ván gỗ để làn sàn công tác.
- Kiểm tra số lượng, chất lượng cho vật liệu xây dựng như sắt thép, xi măng, cát đá. Nếu không đảm bảo thì sẽ ảnh hưởng đến chất lượng bê tông.
- Kiểm tra các loại máy móc, thiết bị phục vụ cho thi công như máy trộn, máy bơm, máy đầm bê tông. Bạn nên sử dụng loại máy đầm bàn trường hợp cần đổ bê tông sàn <30cm hoặc đổ dầm sàn. Với sàn >30cm cùng các chi tiết cột, vách, tường thì sử dụng đầm dùi (chạy bằng điện, xăng), đầm rung.
- Xem dự báo thời tiết, nếu hôm đó trời mưa thì bạn nên chuẩn bị thêm một số vật dụng như bạt, bìa che mưa. Đồng thời, kiểm tra hệ thống thoát nước để tránh bị ứ đọng khi bê tông mới đổ.
1.2. Nguyên tắc trong lúc đổ bê tông
Bê tông đổ đúng kỹ thuật phải tuân thủ những nguyên tắc:
- Quá trình đổ bê tông liên tục, không ngập ngừng hay tùy tiện ngắt. Trường hợp cần ngừng thì chọn những vị trí chịu được lực momen uốn nhỏ.
- Chi tiết tường có chiều cao >3m và cột có chiều cao <5m đổ liên tục.
- Liên tục đổ từng đoạn 1,5m với chi tiết cột có cạnh <40cm, tường có chiều dày <15cm. Toàn bộ các cột có đai cốt thép chồng chéo.
- Bảo dưỡng bê tông bằng cách che chắn, chống bụi, chống trời mưa làm ướt.
- Khi ngừng thi công, đảm bảo cấu tạo mạch hợp lý cho cột, tường.
- Tiêu chuẩn kỹ thuật với chiều dày bê tông cần đảm bảo, phù hợp với bán kính tác dụng của dầm.
- Khi ngừng đổ bê tông quá thời gian thì có những xử lý bề mặt theo tiêu chuẩn.
1.3 Sau khi đổ bê tông
a, Nguyên tắc xử lý khi gặp sự cố trời mưa
Đánh giá lượng mưa xem mức độ ảnh hưởng đến chất lượng bê tông. Từ đó mới có quyết định nên hay không nên tiếp tục đổ bê tông.
- Mưa nhỏ thì có thể tiếp tục thi công như bình thường
- Mưa lớn, thời gian kéo dài 30 phút – 1 tiếng rồi tạnh thì che bạt, khi tạnh mưa tiếp tục thi công. Lưu ý kiểm tra độ an toàn về đường điện nước, xe vận chuyển, mảng bê tông đang đổ dở.
- Mưa lớn kéo dài, không có khả năng tạnh trong 1 buổi thì tạm dừng thi công hoàn toàn. Đến khi tạnh mưa kiểm tra chất lượng bê tông và có phương án xử lý tốt hơn.
Khi tạm dừng thi công, cần tạo ra được mạch ngừng phẳng, vuông góc với phương truyền lực nén vào kết cấu bê tông cốt thép. Cần đợi cho bê tông đạt đến 25 daN/cm2 mới có thể thi công tiếp.
- Vệ sinh, tưới nước xi măng lên bề mặt lớp bê tông cũ khi đổ bê tông mới
- Đánh cho sờn bề mặt, đục bỏ những mảng bê tông không chất lượng, tưới nước xi măng lên trên.
- Dùng đến các phụ gia để kết dính cho mạch ngừng
- Đặt sẵn lưới thép ở vị trí mặt dừng
Với những trường hợp không xử lý được, cách tốt nhất là đập đi làm lại.
b, Tiêu chuẩn tháo cốp pha sau khi đổ bê tông
Sau khi đổ bê tông, chúng sẽ được chuyển vào trong tấm cốp pha để bảo vệ. Đến khi bê tông khô và chắc chắn hoàn toàn thì mới tháo cốp pha, tiêu chuẩn khoảng thời gian cụ thể như sau:
Kết cấu bê tông đủ sức bền để ổn định trong khoảng từ 3-4 tuần. Trong điều kiện 20-30 độ C có thể dỡ cốp pha. Nếu như bạn có thời gian và công trình xây dựng không gấp gáp, có thể để bê tông càng lâu càng tốt.
Thường sự vội vã trong xây dựng, các thợ thi công tháo cốp pha trước thời hạn tiêu chuẩn. Kết quả là làm sụp đổ cấu kiện, gây ra tai nạn. Bê tông đạt đến cường độ chịu được trọng lượng bản thân nó (tĩnh tải) sau khi tháo cốp pha, nhưng sẽ mất một khoảng thời gian nữa để chịu được tải trọng của các thiết bị, đồ vật khác (hoạt tải). Do đó, hãy chú ý đảm bảo an toàn không chỉ cho công trình, người sử dụng mà chính bản thân người thi công.
Với những trường hợp bắt buộc phải tháo cốp pha sớm hơn hơn tiêu chuẩn. Cần chống đỡ cấu kiện như dầm, sàn…bằng kim loại, gỗ một cách chắc chắn nhất.
c, Tiêu chuẩn về bảo dưỡng bê tông
Quá trình thủy hóa, đông kết và hóa cứng của xi măng cần đến nước ( gọi là bảo dưỡng). Bảo dưỡng bê tông được thực hiện ngay khi bề mặt bê tông đủ cứng, không vỡ.
Ở điều kiện trời nắng, sau khi đổ bê tông 4h thì cần che phủ bề mặt. Tránh cho ánh nắng sẽ làm trắng bề mặt, ảnh hưởng cực lớn đến cường độ nhiệt của bê tông. Nếu trời quá nắng, nhiệt độ cao thì dùng nylon, vải bố tẩm nước đặt lên bề mặt. Không để cho hiện tượng bốc hơi diễn ra nhanh. Khi thời tiết có mưa thì không cần tưới nước nữa, sử dụng bạt che lại bê tông.
- 7 ngày đầu, giữ ẩm thường xuyên bằng cách tưới nước, cứ 3h thì tưới 1 lần. Vào ban đêm tưới ít nhất 2 lần.
- Từ ngày thứ 8, mỗi ngày tưới 3 lần là được, những cần tưới đủ.
Dùng hệ thống phun sương tưới nhẹ nhàng. Nếu chỉ có vòi xịt thì điều chỉnh tốc độ chậm, phun hướng lên phía trên để nước tỏa ra đều và nhẹ ở bên dưới. Lưu ý không tưới trực tiếp lên trên bề mặt bê tông mới khô.
Tiêu chuẩn sử dụng nước bảo dưỡng cũng phải đạt yêu cầu kỹ thuật như nước trọn.
Đổ bê tông sàn mái có thể xây be, bơm đan 1 nước bảo dưỡng.
Trong cả quá trình bảo dưỡng, không để cho bê tông bị khô trắng mặt.
3. Quy trình đổ bê tông móng tiêu chuẩn
3.1 Quá trình đổ
Ngay từ đầu bản vẽ cốt thép móng, lưới thép móng đã phải được đặt theo đúng phương. Khi thi công, người thợ thường đặt theo kinh nghiệm sẽ dẫn đến những sai lệch, bạn cần tránh cho điều này xảy ra.
Bê tông sẽ được chuyển đến vị trí đổ bằng bơm hoặc bằng xe vận chuyển chuyên dụng (xe cút kít). Tiêu chuẩn đổ bê tông móng lúc này là bề mặt đúng cao độ thiết kế nhẵn phẳng hoặc cần thiết tạo độ dốc cho bê tông.
Chú ý đến đầm dùi để bê tông được trộn đều trong kết cấu. Vì đầm dễ chảy nên khi trộn bê tông sẽ tương đối khô, bạn nên dùng cữ gỗ và đóng theo hình dạng của móng để khắc phục.
Nguyên tắc đổ bê tông móng là ở vị trí xa trước, gần sau. Để tránh gây sai lệch vị trí bạn không nên đứng trực tiếp trên thành cốp pha mà nên bắc sàn công tác ngang quá hố móng.
3.2 Một số lưu ý khi đổ móng
Không được để cho hố móng bị ngập nước khi đổ bê tông. Có nhiều trường hợp thợ thi công đổ bê tông trộn khô xuống dưới hố móng ngập đầy nước. Quy trình này thực sự ẩu khiến cho bê tông kém chất lượng, tính liên kết sụt giảm, nhất là khi móng lại cần mác bê tông cao. Tiêu chuẩn của xi măng là không ngập trong nước, trộn đầu hay bị trương nở, do đó nhắc nhở những người thợ của bạn rút hết nước ở trong hố móng, sau đó mới đổ bê tông trộn nước xuống hố nhé.
4. Quy trình đổ bê tông cột tiêu chuẩn
4.1 Quá trình đổ
Đưa bê tông vào khối đổ qua cửa đổ thông qua máng đổ. 2m là chiều cao rơi tự do tối đa của bê tông.
Đưa đầm vào trong để đầm theo phương thẳng đứng, sử dụng đầm dùi để đầm. Chiều sâu tiêu chuẩn cho mỗi lớp bê tông khi đầm dùi là từ 30-50cm, trong thời gian 20-40s. Đầm theo quy định để không làm sai lệch cốt thép.
4.2 Một số lưu ý khi đổ
Đặc điểm của cột là cấu kiện có phương thẳng đứng, với nhiệm vụ chịu nén giúp truyền tải trọng lực xuống móng cột. Thi công cột ở thời điểm thích hợp nhất là khi bê tông móng cột đã đông cứng.
Trước khi thực hiện đổ bê tông cốt thép, cần vệ sinh sạch bê tông giữa cốt thép, bảo dưỡng bằng nước kỹ càng. Tiếp đó, dội xi măng pha nước loãng giúp cho 2 phần bê tông mới – cũ liên kết chặt chẽ với nhau.
Cột khi sát với tường của nhà bên cạnh, nếu như bạn chèn tấm cốp pha vào giữa khe cột và tường nhà bên thì khả năng sau này sẽ khó dỡ. Cách khắc phục đó là sử dụng xốp thay cho cốp pha chèn vào vị trí đó. Sau khi đã hoàn thiện đổ bê tông cột, bạn có thể bỏ đi mà không cần phải tháo dỡ nữa.
Với kết cấu có cửa, sẽ phải đổ cho đến khi cửa đổ bịt lại và bạn tiếp tục đổ ở bên trên.
4.3 Khắc phục hiện tượng phân tầng khi đổ bê tông
Phân tầng là hiện tượng thường thấy khi đổ bê tông, nhất là đổ bê tông cột.
Thực tế khi thi công, người thọ thường làm hộp cột không có cửa mở ở trên thân, vữa bê tông trút xuống từ trên miệng cột, rơi tự do xuống đất gây ra hiện tượng phân tầng. Các vật liệu như sỏi, đá chìm xuống làm cho chân cột đầy đá, nhưng lại ít vữa xi măng.
Bạn có thể khắc phục hiện tượng này bằng cách ghép hộp cột, đổ vữa xi măng cát xuống trước (theo tiêu chuẩn tỷ lệ xi măng – cát là ½ hoặc ⅓, lớp dày khoảng 20 – 30cm), sau đó đổ vữa bê tông như bình thường.
5. Quy trình đổ bê tông dầm sàn tiêu chuẩn
5.1 Quá trình đổ
Công trình nhà ở dân dụng, chiều cao của dầm sẽ không quá 50cm nên thợ thi công thường đổ bê tông dầm cùng với bản sàn.
Trường hợp chiều cao dầm vượt 80cm thì mới đổ bê tông dầm riêng với bản sàn. Khi đó, người ta sẽ không đổ bê tông thành từng lớp theo chiều dài dầm. Mà sẽ đổ kiểu bậc thang từng đoạn khoảng 1m, đến khi đạt tới độ cao của dầm rồi mới đổ tiếp.
Khi ép cọc bê tông toàn khối dầm và bản sàn đã liên kết với cột, đổ cột cách mặt đáy dầm 3-5cm, thì cần ngừng trong việc trong khoảng 1-2h để bê tông có thời gian co ngót mới tiếp tục đổ dầm, bản sàn. Một số ít thợ thi công làm thủ công điều này, và công việc sẽ được tách ra 2 giai đoạn: đổ cột > ghép cốp pha dầm, bản sàn
6. Quy trình đổ bê tông sàn tiêu chuẩn
6.1 Quá trình đổ
Sàn nhà thường có chiều dài 8-10cm, mặt sàn được chia thành từng dải, mỗi dải rộng 1-2m để đổ bê tông. Khi đổ xong 1 dải thì tiến hành đổ dải kế tiếp. Cuối cùng, đổ đến cách dầm chính 1m thì sẽ đổ dầm chính.
Bê tông dầm được đổ đến cách mặt trên của cốp pha sàn từ 5-10cm sẽ tiếp tục để đổ bê tông sàn. Toàn bộ các thao tác đầm, xoa, gạt mặt cần tiến hành ngay lập tức, theo kiểu cuốn chiếu từng khu vực đã đổ được 15 phút.
6.2 Một số lưu ý khi đổ
Sàn có cấu tạo gần giống với đầm, tuy nhiên chúng có mặt cắt ngang rộng và chiều dày nhỏ hơn, do đó không cần sử dụng đến cốt thép khung và đai.
Đổ bê tông sàn không có tiêu chuẩn khắt khe về chống nóng, chống thấm. Thế nhưng cũng phải tuân thủ quy trình bảo dưỡng để tránh cho bê tông bị nứt. Cần khống chế độ cao khi đổ bê tông bọt khí hay bê tông thuỷ công bằng các cữ để tránh cho lãng phí bê tông. Khong cho nước tù lại hai đầu, dọc theo cách học và góc cốp pha.
6.3 Tiêu chuẩn mặt sàn đổ bê tông
- Đảm bảo mặt sàn có sức chịu lực tốt, đủ khô, khi sờ tay vào không bị lạnh hay ẩm.
- Khối sàn bằng phẳng, không khấp khểnh hay xô lệch mất thẩm mỹ
- Sàn đảm bảo về độ mịn, độ xốp để tạo ra mặt sàn bám dính, ma sát tốt với nền.
- Mặt sàn có lớp bê tông chống thấm.
6.4 Tiêu chuẩn vị trí sàn đổ bê tông với phương tiện vận chuyển
Khối bê tông đổ cần phải ở vị trí thấp hơn so với vị trí của phương tiện vận chuyển bê tông tới. Nghĩa là đường vận chuyển bê tông cao hơn kết cấu công trình.
Quy định chung là đổ bê tông sàn theo hướng giật lùi tạo thành lớp, tránh để hiện tượng phân tầng xảy ra (bắt đầu từ chỗ xa với vị trí tiếp nhận nhất và lùi dần về với vị trí gần).
