Chế độ ăn cho người mắc bệnh tiểu đường tuýp 2 đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì chỉ số đường huyết ổn định và quản lý bệnh hiệu quả. Bài viết này sẽ trình bày các nguyên tắc cơ bản và cung cấp một mẫu thực đơn để hỗ trợ bạn xây dựng một chế độ ăn phù hợp với nhu cầu của bản thân.
1. Nguyên tắc chính của thực đơn cho người bị tiểu đường tuýp 2
Nguyên tắc cơ bản của thực đơn dành cho người mắc bệnh tiểu đường tuýp 2 bao gồm việc duy trì mức đường huyết ổn định và tối ưu hóa việc lựa chọn các nhóm thực phẩm dinh dưỡng.
Trong chế độ dinh dưỡng nên có: 50% là rau củ không chứa tinh bột, 50% còn lại bao gồm các thực phẩm có lợi cho sức khỏe như ngũ cốc nguyên hạt, thịt nạc, các loại hạt, đậu, trái cây tươi và các chất béo lành mạnh.
1.1 Kiểm soát lượng carbohydrate
Nguyên tắc đầu tiên trong thực đơn cho người bị tiểu đường tuýp 2 là cần kiểm soát lượng carbohydrate. Điều này giúp duy trì sự ổn định của mức đường huyết. Theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa dịch bệnh (CDC) Hoa Kỳ, lượng carbohydrate cần thiết nên chiếm từ 45 – 50% tổng số năng lượng hàng ngày.
Ví dụ, nếu khẩu phần calo hàng ngày là 1600 calo, lượng carbohydrate cung cấp nên nằm trong khoảng 135-180g.
Người mắc bệnh tiểu đường tuýp 2 nên tìm hiểu về các loại carbohydrate tốt và tập trung vào nguồn carbohydrate phức tạp, đồng thời ưu tiên những thực phẩm giàu chất xơ như ngũ cốc nguyên hạt, lúa mạch, quả hạch và rau củ
1.2 Đảm bảo cung cấp đủ protein
Nguyên tắc thứ hai là đảm bảo cung cấp đủ protein chất lượng cao. Thực phẩm giàu protein không chỉ cung cấp năng lượng mà còn có thể làm chậm quá trình hấp thụ glucose vào máu.
Trung bình, nên tiêu thụ khoảng 0,8g protein mỗi ngày cho mỗi kg trọng lượng cơ thể. Trong chế độ dinh dưỡng của tiểu đường, tỷ lệ năng lượng do protein nên đạt 15-20% năng lượng khẩu phần.
Chẳng hạn, người có trọng lượng 70kg nên tiêu thụ khoảng 56 gram protein mỗi ngày.
Tuy nhiên, theo Hiệp hội Đái tháo đường Hoa Kỳ (ADA), không có một lượng protein cụ thể dành cho người mắc bệnh tiểu đường tuýp 2. Bạn nên tham khảo ý kiến của bác sĩ để được tư vấn theo từng trường hợp cụ thể, bao gồm tuổi tác, cân nặng, mức độ hoạt động thể lực và mức độ đường huyết.
Liên hệ ngay với DIAB để được tư vấn chi tiết nhất. Hotline: 0768070727
1.3 Cân bằng vitamin và khoáng chất
Vitamin là yếu tố đóng vai trò quan trọng đối với sức khỏe, nhất là với những người bị tiểu đường. Thiếu hụt khoáng chất và vitamin cần thiết, người mắc bệnh tiểu đường có thể đối mặt với nguy cơ nhiều biến chứng nghiêm trọng như vấn đề thần kinh, tim mạch, mắt, thận và hệ miễn dịch suy giảm.
Các loại vitamin cần thiết cần có trong thực đơn cho người mắc bệnh tiểu đường tuýp 2 bao gồm: vitamin A (có trong cá, trứng, rau xanh, trái cây màu cam), vitamin D, B, vitamin C (có trong các loại trái cây và rau quả tươi) hay vitamin B3 (có trong ngũ cốc nguyên hạt, đậu, thịt, cá).
1.4 Chia nhỏ thành nhiều bữa ăn trong ngày
Cuối cùng, nguyên tắc cơ bản trong chế độ ăn dành cho người mắc bệnh tiểu đường tuýp 2 là chia thành các bữa ăn nhỏ và duy trì tần suất ăn đều trong ngày. Thay vì tiến hành 3 bữa ăn lớn, việc ăn ít và thường xuyên giúp kiểm soát mức đường huyết và tránh sự tăng đột ngột sau khi ăn.
Ngoài ra, việc phân chia nhỏ thực đơn còn giúp tối ưu hóa quá trình tiêu hóa và hấp thụ dinh dưỡng. Sự tiêu hóa và hấp thụ thực phẩm sẽ hiệu quả hơn khi chia nhỏ khẩu phần và phân phối đều trong suốt ngày. Điều này giúp cải thiện việc hấp thụ các chất dinh dưỡng và ngăn ngừa tình trạng tiêu chảy hoặc táo bón.
Nếu bạn gặp khó khăn trong việc xây dựng chế độ ăn phù hợp với tình trạng sức khỏe của người mắc bệnh tiểu đường tuýp 2, đừng lo lắng. Ứng dụng DIAB sẽ giúp bạn. Chỉ cần tải ứng dụng DIAB về điện thoại, bạn có thể sử dụng tính năng thực đơn mẫu theo lượng calo hàng ngày và tạo ra thực đơn cá nhân phù hợp với bạn. Hơn nữa, bạn còn có thể trò chuyện và nhận sự tư vấn từ các bác sĩ.
Tìm hiểu thêm: 5 kế hoạch chăm sóc bệnh nhân đái tháo đường hiệu quả
2. Có nên ăn thực phẩm chay khi bị tiểu đường tuýp 2 không?
Việc áp dụng chế độ ăn chay khi mắc bệnh tiểu đường tuýp 2 là một quyết định cá nhân và cần được xem xét một cách kỹ lưỡng. Chế độ ăn chay đã được chứng minh mang lại lợi ích cho người mắc bệnh tiểu đường tuýp 2.
Các thực phẩm chay bao gồm việc tăng cường tiêu thụ rau củ, quả, hạt và ngũ cốc nguyên hạt, cung cấp nhiều chất xơ và dinh dưỡng cho cơ thể. Điều này có lợi cho sức khỏe tim mạch vì các thực phẩm chay thường chứa ít chất béo bão hòa và cholesterol.
Tuy nhiên, khi bị tiểu đường tuýp 2, việc áp dụng chế độ ăn chay cần kết hợp cẩn thận với việc kiểm soát lượng carbohydrate và theo dõi chỉ số đường huyết. Cần lưu ý đảm bảo rằng chế độ ăn chay vẫn cung cấp đủ lượng protein và chất béo cần thiết, đồng thời hạn chế lượng carbohydrate đơn đường và tinh bột.
Carbohydrate đóng vai trò quan trọng trong việc cung cấp năng lượng cho cơ thể. Tuy nhiên, tiêu thụ quá mức carbohydrate có thể dẫn đến tăng cân và gây ra các vấn đề sức khỏe như tiểu đường và bệnh tim mạch có thể liên quan đến điều này. Việc ăn chay mà không tuân thủ nguyên tắc cẩn thận có thể đưa vào cơ thể lượng carbohydrate không lành mạnh.
Các thực phẩm chế biến sẵn từ chế độ chay, như sườn chay, chả chay và các sản phẩm giả thịt thường chứa nhiều đường, muối và tinh bột, điều này có thể gây hại cho sức khỏe của người bị tiểu đường.
Theo Cơ quan Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Mỹ, các loại thực phẩm chay giả thịt thường chứa nhiều muối và có thể nhiễm mốc, có thể gây ra các vấn đề về huyết áp, tim mạch và cân nặng, ảnh hưởng đến sức khỏe.
Chính vì vậy, việc tư vấn cụ thể và cá nhân hóa thực đơn cho người bị tiểu đường tuýp 2 thông qua ý kiến của chuyên gia dinh dưỡng hoặc bác sĩ là rất quan trọng.
3. Có nên uống nước ép trái cây khi bị tiểu đường tuýp 2 không?
Mặc dù nước ép trái cây tự nhiên cung cấp nhiều vitamin và chất dinh dưỡng, nhưng cũng chứa một lượng lớn đường tự nhiên từ trái cây. Vì vậy, những người mắc tiểu đường được khuyến cáo nên hạn chế việc tiêu thụ nước ép trái cây.
Nguyên tắc chung là ăn trái cây tự nhiên sẽ tốt hơn việc uống nước ép trái cây hoặc sinh tố. Các nghiên cứu gần đây đã chỉ ra rằng việc tiêu thụ nước ép trái cây thường xuyên có thể tăng nguy cơ phát triển bệnh tiểu đường loại 2.
Có gì trong nước ép trái cây?
Ngoài vitamin C và canxi, nước ép trái cây còn chứa:
– Calo: 250ml ly nước cam không đường thường chứa khoảng 100 calo, so với 60 calo trong một quả cam tươi.
– Fructose (một dạng đường): nửa lít nước ép trái cây chứa nhiều đường hơn mức lượng lý tưởng mà Tổ chức Y tế Thế giới khuyến nghị nên tiêu thụ trong một ngày (30g đường đối với nam, 24g đối với nữ)
– Thiếu chất xơ: Nước trái cây thường có ít chất xơ hơn so với trái cây nguyên quả và nước trái cây chế biến kỹ có thể không chứa bất kỳ chất xơ nào.
Mặc dù nước ép trái cây cung cấp các chất dinh dưỡng tốt như vitamin C, tốt hơn hết là bạn nên bổ sung vitamin C từ việc tiêu thụ trái cây nguyên chất hoặc ăn các loại rau lá xanh.
4. Nên ăn bao nhiêu bữa mỗi ngày khi bị tiểu đường tuýp 2?
Số lượng bữa ăn mỗi ngày cho người mắc tiểu đường tuýp 2 thường được đề xuất là 5-6 bữa. Tuy nhiên, không có một quy tắc cụ thể nào phù hợp cho tất cả mọi người và việc điều chỉnh số lượng bữa ăn nên dựa trên tình trạng sức khỏe và lời khuyên của bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng.
Một số người có thể tìm thấy việc ăn 3 bữa chính (sáng, trưa và tối) kết hợp với 1-3 bữa ăn nhẹ giữa các bữa chính là phù hợp. Điều này giúp duy trì mức đường huyết ổn định và ngăn ngừa cảm giác đói hoặc quá no. Bữa ăn nhẹ có thể là một khẩu phần trái cây có chỉ số GI thấp, một chút hạt, hay một ít sữa chua không đường.
Để biết rõ số lượng bữa ăn và chế độ ăn phù hợp với bạn, hãy tham khảo ý kiến của bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng.
Tìm hiểu thêm: Chẩn đoán đái tháo đường type 2 thế nào?
5. Tiểu đường tuýp 2 không nên ăn gì?
Trong thực đơn cho người bị tiểu đường tuýp 2, có một số thực phẩm nên hạn chế hoặc tránh để duy trì mức đường huyết ổn định và quản lý bệnh. Vậy người tiểu đường tuýp 2 không nên ăn gì?
– Đường và thức uống có đường: đường trắng, đường nâu, mật ong, các loại syrup ngọt, đồ uống có gas ngọt, nước ngọt, và các loại đồ uống có hàm lượng đường cao. Đồng thời, cũng cần lưu ý đến các thức uống chứa nhiều đường tự nhiên như nước trái cây.
– Thực phẩm tinh bột: Bánh mì trắng, bánh ngọt, bánh quy, bánh mỳ xốp, bánh mì sữa, bánh mì mì, mì ống, gạo trắng, khoai tây trắng, bột mì, ngũ cốc đã qua chế biến, bánh mỳ, bánh quy, và bánh ngọt chứa đường.
– Thực phẩm giàu chất béo bão hòa: Thực phẩm giàu chất béo bão hòa như thịt đỏ mỡ, thịt gia cầm có da, da gà, chả lụa, xúc xích, thịt xông khói, mỡ động vật, kem và các sản phẩm có hàm lượng chất béo bão hòa cao.
– Thức ăn nhanh và thực phẩm chế biến sẵn: Đồ ăn nhanh, thực phẩm chiên và rán, bánh mì sandwich, khoai tây chiên, snack đóng gói và các loại thực phẩm đã qua chế biến thường chứa chất bảo quản và phụ gia màu sắc.
– Đồ uống có cồn: Rượu, bia và các loại đồ uống có cồn cao nên được hạn chế hoặc tránh hoàn toàn.
Mặc dù hạn chế các thực phẩm này, bạn vẫn có thể thưởng thức chúng với điều kiện kiểm soát lượng và tần suất tiêu thụ để duy trì sự cân bằng và quản lý đường huyết. Việc duy trì một chế độ ăn cân bằng, kết hợp với lối sống lành mạnh và việc tập thể dục, đóng vai trò quan trọng trong quản lý tiểu đường tuýp 2. Tham gia ngay chương trình Hướng dẫn thay đổi lối sống – Phòng ngừa đái tháo đường tuýp 2 cùng DIAB.
Với thông điệp “Chậm lại để Tốt hơn” chương trình huấn luyện trong vòng 12 tuần Đóng vai trò trong việc ngăn ngừa hoặc lùi lại sự phát triển của tiểu đường tuýp 2 và các vấn đề sức khoẻ khác. Cùng mục tiêu giúp người tham gia:
– Cung cấp kiến thức tiểu đường cần thiết
– Giảm 5% cân nặng hiện tại
– Hình thành thói quen vận động ít nhất 150 phút/tuần
– Phòng ngừa tiểu đường tuýp 2
– Cải thiện sức khỏe tinh thần
6. Kết luận
Hy vọng bài viết đã giúp bạn giải đáp những thắc mắc về thực đơn cho người bị tiểu đường tuýp 2. Cần thiết phải duy trì một chế độ ăn cân bằng, bổ sung thực phẩm có nguồn gốc thực vật như rau củ và trái cây, kèm theo protein từ các nguồn như thịt gà, hạt ngũ cốc nguyên hạt, và chất béo lành mạnh từ thực vật.
Để nhận thêm thông tin về chế độ ăn uống để quản lý tiểu đường loại 2, xin vui lòng liên hệ ngay với DIAB qua hotline: 0768070727
Bài viết liên quan
Reference:
- https://diab.com.vn/5-ke-hoach-cham-soc-benh-nhan-dai-thao-duong/
- https://diab.com.vn/chan-doan-dai-thao-duong-type-2-the-nao/
